Aralardan Gitmek, Filtreleme, İki Şerit Arasından Gitmek

LANE SPLITTING: A GUIDE TO THE GAME BY RICHARD D. GRAZIA

lane splitting, lane sharing, whitelining, filtering, stripe-riding

Çeviri: Ahmet Gül

İKİ ŞERİT ARASINDAN GİTMEK, ARALARDAN GİTMEK, ŞERİT ÇİZGİSİ ÜZERİNDEN GİTMEK, ŞERİT PAYLAŞMAK

“İki şerit arasından gitmek” beyzbol gibi santimetreleri bile hesaplamayı gerektiren, en kısa yolu yorumlamanın maçı kazandırdığı bir oyundur. Motosiklet sürüşünde evinize erken ve tek parça halinde gitmenizi sağlar.

Beş yıldır Berkeley ve San Fransisko arasında Bay köprüsü üzerinden 24 km uzunluğundaki I-80 koridorunda gidip geliyorum. Neredeyse bütün bir yolu iki şerit arasında gidiyorum ve bu da günde bir saate yakın tasarruf etmemi sağlıyor. Bu makaledeki ipuçlarını bu tecrübenin bir sonucu olarak aktarıyorum.

Eğer otobanlarda rahat bir şekilde motosiklet kullanıyor ancak henüz iki şerit arasından gitmediyseniz, motosikletinizden daha geniş, duran iki nesne arasındaki aralığı gözlemlemeyi deneyin ve bu aralığın orta noktasını bulmaya çalışın. Bu orta nokta, geçme hareketi sırasında ya da iki şerit arasında giderken bulunmak isteyeceğiniz noktadır. [Not: Ülkemizde sürücülerin sürüş davranışı dikkate alındığında iki duran nesne yerine garip şekilde hareket eden iki nesne arasında deneme yapılmasını tavsiye ederim]

İki şerit arasında giderken mesafeleri ölçersiniz, gözlemlerinize göre hareket eder ve tepki verirsiniz. İçinde bulunduğunuz durum akıcıdır ve çok kısa süreler içerisinde değişiklik gösterir. Trafik durduğunda çevrenizdeki durum da durgun (static) bir hal alır. Dinamik olarak tek oyuncu siz kalırsınız. [Not: Türkiyede duran trafik bile statik değildir. Duran bir araç olduğu yerde yan şeride geçmek için burnunu daha önce boş olan iki şerit arasına sokabilir, küllüğünü dökmek isteyen bir taksi şoförü ya da otobanda inmek isteyen bir yolcu trafiğin ortasında kapıyı açabilir]

Duran ya da yavaş ilerleyen bir trafikte ilerlemek, gerçekte, iki şerit arasında gitme ile şerit değiştirmenin bir kombinasyonudur. Asıl zorluk bulduğunuz boşluğu nasıl kullanacağınızı yorumlamak ve kazadan kaçınmaktır.

BAŞLIYORUZ

Motosikletinizin ve üzerindeki parçaların eksiksiz bir şekilde çalışır durumda olduğundan emin olun. Frenlerinizin ve lastiklerinizin durumunu kontrol edin.

Etrafınızda/Yakınınızda araçlar olmadan şerit çizgileri üzerinde yer alan yol butonları üzerinden gitmeye çalışın. Gidonunuzu kendinizden emin bir şekilde tutun. Yol butonları motosikletinizi sarsacaktır ancak sizi devirmeyecektir. Araçlar arasında gittiğinizde sık sık bu düğmeler üzerinden geçeceğinizinden bu duyguya alışın.

Önünde kendinizi rahatça konumlandırmaya müsait alanı olan ve trafikte yavaş ilerleyen bir  aracı geçmek için kendinizi aracın arkasında konumlandırın. (diğer araçlar geçmek istediğiniz araca paralel hareket etmeliler). Aracın geçmeye müsait olan sağı ya da solundaki çizgiye yanaşın. Hızlanmak için gerekli gücü üretecek kadar düşük viteste olduğunuzdan emin olun.  Aynaları kontrol edin ve oluşturduğunuz rotaya bakın. Eğer yol temizse gaz verin. Aracı geçin ve önündeki boşluğa girin. İki şerit arasından bir aracı geçtiniz. Tek bir araç geçişinde kendinizi rahat hissedince iki daha sonra üç ve daha fazla sayıda araç geçmeye devam edin.

GÖRÜŞ

İki şerit arasında gitmek özünde göz-el koordinasyonu gerektiren bir aktivitedir. Burada etkin kavram “göz”dür. Eğer çevrenizde neler olup bittiğini göremezseniz asla doğru hareketi yapamazsınız.

Gözlerinizi hareket halinde tutun: önünüzdeki durumu kontrol edin. Yakınızındaki araçların niyetlerini okuyun; aynalarınızı kontrol edin. Bakışınızı tek bir noktaya sabitlemeyin. 50 km hızla giderken saniyede 14 metre yol katedersiniz. Saniyenin onda birinde 1.3 metre yol katettiğiniz anlamına gelmektedir..

TEKNİKLER

Ön fren manetini iki parmakla kavrayın. Böylece durmak zorunda kaldığınızda tehlikeden uzaklık olarak değerlendireceğimiz reaksiyon süresi kazanacaksınız. Engelden bir santimetre önce dursak bile iyidir. [Not: Ön frenin iki ve dört parmakla kullanımı ile ilgili daha fazla bilgi edinmeniz tavsiye edilir]

Dirseklerden hafifçe kırarak kollarınızı dinlendirin. Nefes almayı unutmayın. Yorulduysanız iki şerit arasında gitmeye bir süreliğine ara verin.

İki şerit arasında gitmeye başlamadan önce aynalarınızı kontrol edin. Hızlıca size doğru yaklaşan ve görmediğinizde gününüzü mahvedecek, iki şerit arasındaki boşlukta ilerleyen başka bir motor sürücüsü olabilir. İki şerit arasında giderken dahi periyodik olarak aynalarımı kontrol ederim. Eğer arkamdan yine iki şerit arasında giden başka bir motorcu geliyorsa boş bir şeride çekilir ya da hızlanırım.

Yönünüzü ve hızınızı akıcı, ufak hareketlerle kontrol edin, dizlerinizi tanka yaslayın, eliniz gazda ve elleriniz kontra yapmak için hazır bulunsun. Geniş manevralar yapmak için alanınız olmayacaktır.

Geçebileceğiniz aralık iyice daralır ve yaptıklarınızın işe yaramadığını düşünürseniz yavaşlayın ve müsait olan şeride geçin ya da yapmanız gerekiyorsa olduğunuz yerde durun. [Not: Duran trafikte sizin de durmanız sorun olmayacaktır]

Aynalarınızın minibüs, kamyon ve otomobil aynalarıyla temas etmeyeceğinden emin olun. Aynalarınızın temas etmesi rahatsız edici bir çarpma sesinden başka sıkıntı yaratmayacaktır ancak sizin için utanç vericidir. Öte yandan iki şerit arasından gittiğiniz için sizden hoşlanmayan sürücülerin aynalarına vurmak durumu daha da kötü yapacaktır.

Kavşaklarda ve otoyol katılımlarında sabırlı olun. Diğer sürücüler buralarda avantaj elde etmek için sıklıkla şerit değiştirmektedir. Bu ilüzyondan başka bir şey değil. Şeritlerine girinceye kadar bekleyin. Gerçekte sıkışık trafikte avantaj elde eden sadece siz olacaksınız.

İki ya da daha fazla yolcu taşıyan araçlara ayrılmış şeridi, trafiğin önüne geçmek için kullanan şoförlere dikkat edin. Son dakikada yoğun trafiğin arasına girmeye çalışacaklardır. Tam bu esnada siz de geçmeye çalışıyorsanız sonuçlar can sıkıcı olabilir. [Not: Ülkemizde bu şeritler mevcut olmamakla birlikte şeritlerin sağında ya da solunda yola dahil olmayan geniş boşluklardan trafiğin önüne geçmek isteyen araçlar bulunabilir]

Sinyal vermeseler dahi şerit değiştirmeye başlayan araçları geçmek için hızlanmayın. Yol verin ve sizden uzaklaşmalarına izin verin.

İki şerit arasında giderek geçmeye niyetlendiğiniz aracın yanındaki boşluğa dikkat edin. Araç sürücüsü sizin farkınızda olmadan aracı geçmeye çalışın. Bunu başaramaz, araç sürücüsü sizi fark eder ve kenara çekilirse, eğer boşluk da varsa araçla uygun hareket edin. Diğer seçeneğiniz biraz sabırlı olmaktır. Aradaki ilişki değişecek, aracın yeri başka bir araç tarafından işgal edilecek ve siz her iki aracı da güvenle iki şerit arasından giderek geçebileceksiniz.

Kendi şeridinde ilerleyen bir motosiklet sürücüsünü geçmek ilginç bir problem yaratır: bir motosiklet sürücüsünün, sizin orada olduğunuzun bilincinde olup olmadığını tahmin etmeye çalışmak, otomobil sürücüsünün sonraki hareketlerini tahmin etmekten çok daha zordur. Oysa ki motosiklet sürücüsü sizin kıvraklığınıza sahiptir. Kendi şeridinde devam edeceğine dair kanıtları bulduğunuz anda hızlıca harekete geçin. Eğer motosikletçinin niyeti konusunda şüpheleriniz varsa şerit değiştirin ve uzaklaşın.

Bir çok sürücü aracını şeritlerin sol tarafındaki çizgiye yakın konumlandırır. Görüşleri en yakındaki şerit ayırıcıdadır. Çoğu seferde pozisyonunuz şeridin sağında olmalı. Bu size en geniş manevra alanını sunacaktır.

Seri olarak devam eden yol butonlarının üzerinden geçmemek için son butonu gözünüze kestirin ve hızlıca hareketinizi yapın. Genellikle akıcı olarak yanından geçip gideceksiniz; ya da en kötüsü sadece son butonun üzerinden geçeceksiniz. Ne yaparsanız yapın butonların üzerinden geçmemek için oyalanmayın. Buradaki gerçekleştirmek istediğimiz amaç diğer araçlara çarpmamak ya da diğer araçlar tarafından çarpılmamak.

HIZ

Ünlü yarış arabası sürücüsü Juan Fangio bir seferinde “Sadece kazanmama yetecek kadar hızlı sürüyorum” demişti. Araçların arasında giderken onların hızlarından en fazla 15-25 km daha hızlı sürün. Araçlar durduklarında hızları da 0 km olur. [Not: Anlamı; duran araçların arasından en fazla 25 km hızla geçin]

POLİSLER

Bazı (amerikan) eyaletlerde iki şerit arasında gitmek yasal olsa da polis tarafından kenara çekilmek, sizin bu işi güvenli yapıp yapmadığınızla ilgili görüşlerine bağlıdır. Güvenli kriteri her bir polis memuru için farklılık gösterecektir. Güvenli hissettiğiniz şekilde sürün. Ceza aldıysanız masum olduğunuzu iddia edin ve juriye gidin. Mahkemede suçsuz olduğunuzu belirtin ve yaptığınızın güvenli olduğunda ısrar edin. Orada duruyor olmanız bile bunun bir delilidir. Öte yandan her ne olursa olsun polisler için bir gözünüzü açık tutun. [Not: Ülkemizde bir aracı mevzuata uygun geçmek için aracın solundaki boş “şerit” kullanılmalıdır. Şerit aralarından giderken oluşabilecek olumsuz bir durumunda kusur motosiklet sürücüsüne ait olacaktır]

GÖZLEMLER

İki şerit arasında gitmenin en önemli şartı hayati bir tehlikenin farkında olmak ve aynı anda onu ortadan kaldırmaktır. Bu kabiliyet tecrübenin, güvenin ve soğukkanlılığın bileşiminden oluşur.

İki şerit arasında gitmek eğlenceli olduğu kadar 2 kilometrelik teknik enduro parkuru tamamlamak veya kilometrelerce viraj almak kadar da zorludur.

Otoyol trafiği akarsuya benzer. Akarsu dokusundaki her bir gizli kayayı ve çağlayanı yorumlamayı öğrenmelisiniz.

Tüm otoban sizin oyun alanınızdır. Oyunu araçların arasında kalan boşluklarda oynarsınız.

Motosiklet üzerindeyken diğer araçlardan farklı bir uzay-zaman diliminde olduğunuzdan sizi görmediklerinde şaşırmayın.

Diğer araçlarla aynı hızda giderken pozisyonunuzu korursanız göreceli olarak hareket etmediğiniz sonucu çıkar. Biraz hızlandığınızda ilişki değişir; ama sadece saatte bir kaç kilometre fark eder. (Bütün arabalar 90 km hızla giderken sizin 92 km yapmanız sadece 2 km fark yaratacaktır) Hareketler göreceli olarak ağır çekimde gerçekleşir.

Tecrübeli bir göz sürekli değişen aralıkların (bir aracın ön çamurluğundan arka tamponuna ya da bir aracın ön çamurluğundan başka bir aracın arka tamponu kadar olan mesafe)orta noktasını bulabilir. Üç değişkenli çözülebilen bir problem gibi düşünebiliriz.

Sizden başka motosiklet kullanıcılarının da şerit ortalarından gittiğini göreceksiniz. Bazı zamanlar kimin daha hızlı gittiğini görmek cezbedici olabilir. Kriz gibi gelen bu davete karşı koyun.

Bundan böyle tüm araç sürücüleri “yayalar” olarak bilinecektir. Ancak araç sürdüğümüzde motosiklet sürücüsü olarak bilineceğiz.

Sürerken motorunuzun çıkardığı sesle, kokuyla ve gölgesiyle ahenk içerisinde olun.

MEZUNİYET GÜNÜ

Yağmurda, karanlıkta, Cuma akşamı sıkışık trafikte; harika bir sürüşle eve iki şerit arasında giderek ulaştınız.